Kiedy higiena znaczy najwięcej

Nowy koronawirus, znany pod nazwą SARS-CoV-2, rozprzestrzenia się na całym świecie. Do większości zakażeń u ludzi dochodzi przede wszystkim drogą kropelkową. Stosując podstawowe środki higieny, każda osoba może pomóc chronić siebie i innych przed zagrażającą życiu chorobą płuc i powstrzymać szybkie rozprzestrzenianie się koronawirusa. Niniejsza strona jest poświęcona najskuteczniejszym metodom zapobiegania infekcjom.

Co wiemy o koronawirusie?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła 11 marca pandemię koronawirusa COVID-19. Koronawirus SARS-CoV-2 wywołuje chorobę płuc. W odróżnieniu od epidemii, która jest ograniczona obszarem występowania, pandemia ma charakter globalny, czego obecnie jesteśmy świadkami. Osoby zarażone koronawirusem wykazują objawy grypopodobne, takie jak: kaszel, gorączka, nieżyt nosa i zmęczenie. Możliwe jest także występowanie problemów z oddychaniem, uczucia drapania w gardle, bólu głowy, bólu kończyn, biegunki i dreszczy. Przebieg choroby może być różny u różnych osób. U jednych pacjentów choroba może przebiegać bezobjawowo, u innych natomiast może wywoływać ciężkie zapalenie płuc z niewydolnością oddechową, które może skutkować śmiercią pacjenta. Naukowcy zakładają, że patogen SARS-CoV-2 mógł przenieść się na człowieka z dzikich zwierząt sprzedawanych na lokalnym targu w chińskim mieście Wuhan (prowincja Hubei). Jednakże nie ustalono jeszcze, które zwierzę mogło być pierwotnym nosicielem wirusa. Obecnie przyjmuje się hipotezę, że patogen został najpierw przeniesiony z nietoperzy na inne zwierzęta, a człowiek zaraził się koronawirusem, prawdopodobnie w następstwie zjedzenia zwierzęcia, które było pośrednim gospodarzem dla patogenu SARS-CoV-2.

Źródła chorób zakaźnych

Choroby zakaźne są wywoływane przez różne patogeny, w tym przez wirusy, bakterie i grzyby.

Wirusy

Wirusy, takie jak koronawirus SARS-CoV-2 są niewidoczne gołym okiem, ich rozmiar waha się między 20 a 300 nanometrów. Atakują komórki zwierzęce, roślinne lub ludzkie i wykorzystują je jako tak zwane komórki gospodarza. Nawet w powietrzu mogą czasami przetrwać przez długi czas i nadal są zaraźliwe. Jednak do dłuższego przetrwania potrzebują komórki-gospodarza, a jeśli jej nie znajdą, prędzej czy później umrą.

Nie wszystkie wirusy wywołują choroby. Nasz system odpornościowy potrafi zareagować bardzo szybko i błyskawicznie zwalcza zagrożenie. Wirusy zaczynają się namnażać w organizmie na samym początku infekcji. Zarówno antybiotyki jak i inne leki nie pomagają w zwalczaniu chorób wirusowych. Istnieją leki przeciwwirusowe, ale są skuteczne tylko w przypadku określonych wirusów. Jako że wirusy mutują (na przykład wirus grypy), potrafią pokonać mechanizmy obronne naszego organizmu. Człowiek nabywa odporności na wirusa dopiero wtedy, kiedy jego organizm miał kontakt z patogenem. Jednak nawet po zwalczeniu choroby nie ma gwarancji nabycia odporności na określonego wirusa. Wirusy nie mają własnego metabolizmu.

Bakterie

W porównaniu do wirusów, bakterie są znacznie większe. Ich rozmiary wahają się od 0,1 do 700 mikrometrów, są to samowystarczalne organizmy jednokomórkowe. Mają własny materiał genetyczny i metabolizm. Bakterie są wszędzie – w powietrzu, w wodzie, w jedzeniu itp. Podobnie jak wirusy, bakterie również mogą przez bardzo długi czas – przez kilka tygodni lub nawet miesięcy – przetrwać w środowisku lub w organizmie nosiciela. Potrafią się szybko adaptować i namnażają się w różnych warunkach. Tylko jeden procent znanych bakterii wywołuje choroby u człowieka. Wiele bakterii pełni pozytywną rolę dla ludzkiego zdrowia. Na przykład bakterie żyją w naszym przewodzie pokarmowym, na skórze oraz w jamie ustnej. Bakterie można wyeliminować w wysokich temperaturach (na przykład stosując parę wodną podczas czyszczenia) lub stosując substancje chemiczne takie jak alkohol, aldehydy i chlor. W procesie leczenia człowieka bakterie eliminuje się podając antybiotyki. Dzięki nim bakterie nie mogą się namnażać lub całkowicie giną.

Grzyby

Grzyby w naturalny sposób występują na ludzkiej skórze oraz w organizmie. Tylko kilka rodzajów grzybów wywołuje u człowieka choroby i są to przede wszystkim chorobotwórcze dermatofity, grzyby drożdżopodobne i pleśniowe. Grzyby lubią wilgoć, dobrze się czują w łazienkach, w niszach, na wilgotnych ścianach i w doniczkach z kwiatami. Pożywieniem dla grzybów mogą być też niektóre produkty spożywcze, na przykład chleb, ziemniaki i mąka. Grzyby mogą się znajdować również w meblach tapicerowanych i w pościeli. Grzyby drożdżopodobne stanowią normalną florę ludzkiej skóry. Żyją w wytworach naskórka i żywią się martwymi komórkami tkanek. Grzyby przedostają się do organizmu tylko wówczas, kiedy naturalna bariera ochronna skóry zostanie przerwana lub kiedy system immunologiczny jest znacznie osłabiony. Choroby wywoływane przez grzyby to grzybice. Najczęściej atakują skórę, paznokcie i błony śluzowe. Rzadko atakują organy wewnętrzne, na przykład płuca – jednak jeśli to nastąpi, mogą siać prawdziwe spustoszenie w organizmie.

Jak przenosi się koronawirus SARS-CoV-2?

Droga kropelkowa:

Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, patogen SARS-CoV-2 przenosi się przede wszystkim drogą kropelkową. Jest roznoszony przez nosicieli, którzy kaszlą lub kichają rozsiewając patogeny w powietrzu. Inne osoby wdychają powietrze z patogenami i – w najgorszym przypadku – same zostają zarażone

Zakażenie pośrednie:

Możliwa jest również pośrednia transmisja wirusa. Ludzie, którzy wcześniej kichali lub kasłali zasłaniając usta rękoma, dotykają różnych przedmiotów, na przykład klamek, telefonów komórkowych, ekranów dotykowych czy oparć foteli. Wirusy utrzymują się na tych powierzchniach i przenoszą się na dłonie zdrowych osób, które również ich dotknęły.

Zakażenie kontaktowe (wymazy):

Choroba wirusowa rozprzestrzenia się także drogą kontaktową. Na przykład, nawet najdrobniejsze zainfekowane resztkowe ślady stolca mogą przedostać się na osobę zdrową za pośrednictwem brudnych rąk. Do infekcji może dojść również jeżeli patogen dostanie się do organizmu przez błony śluzowe oczu, gardła, czy nosa, albo górne drogi oddechowe, np. w czasie pocałunku. Nie potwierdzono jeszcze jednoznacznie, czy SARS-CoV-2 może się roznosić w taki sposób. Jednym z najskuteczniejszych sposobów uniknięcia zakażenia kontaktowego jest częste mycie rąk zwyczajnym mydłem.

Jak chronić siebie i innych przed zakażeniem?

Na razie nie ma szczepionki na koronawirusa, dlatego należy przestrzegać prostych zasad higieny – zarówno w domu, w higienie osobistej, jak i w miejscach publicznych.

Higiena osobista

• Unikaj dotykania twarzy nieumytymi rękoma
• Regularnie myj ręce mydłem, a wychodząc na zewnątrz stosuj środek dezynfekujący
• Jeśli jesteś chory, stosuj ochronę ust i nosa – upewnij się, że maska dobrze przylega
• Używaj chusteczek jednorazowych i wyrzucaj je do pojemnika z pokrywą
• Unikaj kontaktu z osobami chorymi

Zalecenia dotyczące zachowań w domu

• Przestrzegaj zasad przy kaszlu i kichaniu: Kiedy kichasz lub kaszlesz, odsuń się co najmniej na metr od innych osób, kichaj/kasłaj w zgięcie łokcia i odwracaj się do innych tyłem
• Zostań w domu, jeżeli zauważysz takie objawy chorobowe jak infekcja górnych dróg oddechowych lub objawy grypopodobne
• Jeżeli osoby w twoim otoczeniu chorują, koniecznie należy zastosować separację przestrzenną
• Regularnie wietrz pomieszczenia i stosuj oczyszczacz powietrza
• Pracuj zdalnie i unikaj podróży służbowych
• Unikaj kontaktu z innymi, szczególnie z osobami starszymi albo chorymi na choroby przewlekłe

Zalecenia w podróży

• Zaleca się utrzymywanie odległości od 2 do 2,5 metra od innych osób, szczególnie jeśli są chore
• Unikaj podawania ręki i uścisków
• Przestrzegaj zasad przy kaszlu i kichaniu: Kiedy kichasz lub kaszlesz, odsuń się co najmniej na metr od innych osób, kichaj/kasłaj w zgięcie łokcia i odwracaj się do innych tyłem
• Regularnie dezynfekuj takie powierzchnie jak kierownica w samochodzie, klamki, telefon komórkowy itp.
• Powstrzymaj się od wyjazdów urlopowych
• Jeśli możesz, nie korzystaj z transportu publicznego
• Nie bierz udziału w większych imprezach
• Nie rób zakupów w godzinach szczytu zakupowego, korzystaj z zakupów on-line, zamawiaj produkty zdalnie

Dlaczego zachowanie higieny jest tak ważne w czasie pandemii koronawirusa?

W czystym otoczeniu, gdzie czyszczenie jest przeprowadzane regularnie, ryzyko przenoszenia się patogenu jest znacząco zmniejszone. Powierzchnie nie stanowią już pożywki dla zarazków, bakterii i wirusów. Patogeny można skutecznie usuwać nawet z miejsc trudno dostępnych.