Reiniging en onderhoud van natuurstenen vloeren

Verschillende soorten natuursteen met een identiek of vergelijkbaar uiterlijk kunnen technisch heel verschillende eigenschappen bezitten, met name voor wat betreft de gevoeligheid voor alkaliën of zuren, dichtheid en wateropname. Daaruit valt af te leiden, welke steen geschikt is voor welke toepassing en hoe hij moet worden onderhouden zodat hij er langdurig mooi uit blijft zien. Daarom is het belangrijk om vóór het reinigen precies te weten wat de eigenschappen van de steen zijn op basis van zijn minerale samenstelling en oppervlakte-afwerking, en om op de hoogte te zijn van zijn toepassingsmogelijkheden.

Nettoyage et entretien des revêtements en pierre naturelle

Eigenschappen van natuursteen kennen

Natuurstenen worden in allerlei sectoren gebruikt: in de industrie, in de tuinaanleg, voor gevels, in de kunst, als gemetselde muur of bij de interieurbouw waar ze vaak als vloerafwerking te vinden zijn. Ze worden gedolven in steengroeven en op maat gezaagd in steenverwerkende bedrijven.
Vervolgens wordt het oppervlak bewerkt, bijvoorbeeld gepolijst, gevlamd, geslepen of geschuurd. Er is geen kunstmatig materiaal dat de grote veelzijdigheid aan kleuren en uiterlijk kan evenaren. Verschillende soorten natuursteen met een identiek of vergelijkbaar uiterlijk kunnen technisch heel verschillende eigenschappen bezitten, met name voor wat betreft de gevoeligheid voor alkaliën of zuren, dichtheid en wateropname. Daaruit valt af te leiden, welke steen geschikt is voor welke toepassing en hoe hij moet worden onderhouden zodat hij er langdurig mooi uit blijft zien.

Aan de hand van hun technische verwerkingseigenschappen kunnen natuurstenen worden onderverdeeld in hardheidsgradaties: hard gesteente (gneis, graniet, kwartsiet, basalt of gabbro), middelhard gesteente (marmer, Solnhofer-platen, jura of serpentijn) en zacht gesteente (kalkhoudende zandsteen, tufsteen of leisteen). Door deze indeling kan men de mechanische belasting inschatten, wat niet alleen relevant is voor de verwerking maar ook voor de reiniging. Zo hebben bijvoorbeeld alle harde gesteentes vergelijkbare chemische eigenschappen: ze zijn meestal krasbestendig en ongevoelig voor alkaliën. Daarom worden ze vaak buiten gebruikt, waar ze zwaar belast worden. Daarentegen is zacht gesteente aanzienlijk kwetsbaarder. Bij de reiniging daarvan moeten harde borstels achterwege worden gelaten, anders ontstaan er al snel krassen.

Nettoyage approprié des revêtements en pierre naturelle

Ook de verwerking van het gesteente heeft gevolgen voor de reinigingsvereisten. Gepolijste afwerklagen van middelhard gesteente kunnen bij alkalische reinigingsmiddelen met een pH-waarde van meer dan 12 en bij gebruik van een harde borstel/pads mat worden.

De correcte reiniging en onderhoud van natuurstenen afwerklagen is van essentieel belang - de steen moet immers vele jaren zijn karakteristieke uiterlijk behouden. Daarom is het belangrijk om vóór het reinigen precies te weten wat de eigenschappen van de steen zijn op basis van zijn minerale samenstelling en oppervlakte-afwerking, en om op de hoogte te zijn van zijn toepassingsmogelijkheden. Slijtage en verontreiniging zijn nauw verbonden met deze factoren.

Wanneer de basisprincipes bekend zijn – om welk gesteente het gaat en welke eigenschappen dit heeft – kunnen fouten bij de reiniging en het onderhoud evenals hun ongewenste gevolgen (zoals matheid, vlekken of kleurveranderingen) voorkomen worden.

Schade aan de vloer voorkomen

Natuurstenen met een geringe hardheid zoals marmer kunnen relatief snel krassen. Om de vloer te beschermen is het bijvoorbeeld nuttig om vóór ontvangsthallen een vuilvangsysteem te plaatsen, om het grootste deel van vuil als zand of kleine steentjes zoveel mogelijk buiten de deur te houden. De zone moet voldoende groot worden opgezet zodat er daar zo'n zes tot acht stappen gezet moeten worden. Daarnaast is het zinnig om bij de regelmatige reiniging al voor het gebouw te beginnen, omdat het grootste deel van het vuil in een gebouw via de schoenen naar binnen wordt gebracht.

Schade aan de vloer voorkomen
Nettoyage à la machine ou à la main

Natuursteen machinaal of handmatig reinigen?

Afhankelijk van de grootte en de loopbelasting van de te reinigen vloeren is het gebruik van een professionele schrob-/zuigmachine al vanaf ca. 100 m2 economischer dan de handmatige reiniging, omdat in een korter tijdsbestek een groter oppervlak bewerkt kan worden en de productiviteit hierdoor toeneemt. Daarbij komt ook, dat de verschillende tanks voor schoon en vuil water het gevaar van kruisbesmetting verminderen en de gebruiker niet met het vuile water in aanraking komt. Ook de lichamelijke belasting is voor de gebruiker veel minder. Dankzij de precies in te stellen borsteldruk kan het mechanisch systeem heel nauwkeurig op de reinigingsbehoeften worden afgestemd. De zuigfunctie zorgt ervoor de het vuile water weer wordt opgenomen en dat de vloer direct na het reinigen alweer droog en beloopbaar is. Op gehouwen/gestructureerde natuurstenen vloeren is de schrob-/zuigmachine met walsborsteltechniek een bijzonder geschikte oplossing, daar de walsborstel zeer goed in de oppervlaktestructuur van de vloer en voegen dringt, om zo het vuil op te lossen. Bij het nat dweilen heeft in dit geval het slechte glijvermogen van het dweilsysteem op gestructureerde vloeren en de daarmee gepaard gaande snelle slijtage van de reinigingsdoeken een nadelige invloed.

 

De uitrusting voor handmatige reiniging, zoals een breedwisser, kan handig zijn voor gebruik op kleine of verborgen oppervlakken, bijv. wanneer er gereinigd moet worden op moeilijk toegankelijke plaatsen. Ook bij reiniging langs randen is de handmatige aanpak in het voordeel.

Onderhoudsreiniging van natuurstenen oppervlakken

Onderhoudsreinigingen zijn op gezette tijden terugkomende reinigingswerkzaamheden, bijvoorbeeld elke week.

Het stofbindend vegen is met name bij gepolijste natuurstenen vloeren op elk moment mogelijk en is geschikt om zoveel mogelijk het grove stof te verwijderen. In het algemeen worden natuurstenen vloeren echter voornamelijk nat gereinigd.

Bij de onderhoudsreiniging van natuurstenen vloeren blijft het oorspronkelijke uiterlijk behouden, als er gebruik wordt gemaakt van de passende reinigingsverzorging en vloerglansreinigers. Een te grote dosering moet absoluut vermeden worden, daar met name op de geslepen of gepolijste vloeren strepen achterblijven. Bovendien zet het reinigingsmiddel zich vast op de vloer, waardoor deze dof wordt. Omdat het gesteente door zijn ontstaansproces metaaloxide kan bevatten, bestaat bij het nat dweilen en water dat te lang blijft liggen op het oppervlak, het gevaar van roestvorming.

Onderhoudsreiniging van natuurstenen oppervlakken

Basisreiniging/intensieve reiniging van natuursteen

Bij een basisreiniging wordt vastzittend vuil en/of weggesleten onderhoudslagen of andere resten die invloed hebben op het uiterlijk van de vloer, verwijderd. Een basisreiniging wordt in het algemeen alleen met grotere tussenpozen uitgevoerd.

Als een natuurstenen vloer net gelegd is, wordt allereerst een basisreiniging uitgevoerd om hardnekkig vastzittend vuil, dat ontstaan is tijdens de werkzaamheden, te verwijderen.

In de eerste stap wordt het losse grove vuil door vegen of stofzuigen verwijderd. Hardnekkige verontreinigingen als verf worden met een houten spatel of een schraper afgestoken. Muurverf kan moeiteloos worden verwijderd met een alkalische basisreiniger dat onverdund wordt opgebracht, dan ca. vijf minuten inweken en vervolgens met een groene handpad wegschuren. Bij leisteen, dat gevoelig is voor alkaliën, mag alleen gebruik worden gemaakt van de mechanische methode met houten spatel of schraper. Gips- of mortelresten worden verwijderd met een plamuurmes. Omdat mortel kwartszand bevat, moet met name bij sterk gepolijste vlakken erop worden gelet dat er geen krassen ontstaan.

Basisreiniging/intensieve reiniging van natuursteen
Verwijdering van cementsluier

Verwijdering van cementsluier

Tijdens het voegen van een natuursteenvloer blijft er een cementsluier achter die - nadat het grondig natgemaakt is - met een zuurhoudende reiniger verwijderd wordt. Vooraf moet op een niet zichtbare plaats de reactie (kleurverandering) op de zuurhoudende reiniger worden getest. Voordat de daadwerkelijke reiniging begint, moeten de te reinigen oppervlakken met schoon water natgemaakt worden, zodat de voegen zich verzadigen en geen schade oplopen door de zuurhoudende reiniger (pH-waarde: 0,7).

Vooral op zuurgevoelige vloeren als marmer, jura, Solnhofen-platen of travertin dient men echt heel voorzichtig te zijn. Bij de zuurhoudende basisreiniging wordt daarnaast het gebruik van een schrob-/zuigmachine met walsborsteltechniek in de eenstapsmethode aangeraden: in dezelfde werkstap wordt het reinigingsbad op de vloer aangebracht, geschrobd en wordt het vuile water direct weer opgezogen. Zo is ervoor gezorgd dat de zuurhoudende reinigingsoplossing slechts enkele seconden in contact komt met het natuursteen en dat er geen verzadiging optreedt. Deze procedure is met een eenschijfsmachine niet mogelijk, omdat deze geen afzuiging heeft en de zuurhoudende reiniger te lang op het oppervlak kan inwerken voordat hij met een nat-/droogzuiger weer wordt opgenomen.

De cementsluier lost moeiteloos op dankzij de sterke mechanische werking van de walsborsteltechniek (drukkracht: 210 g/cm², 1100 omw/min), die – zonder negatieve effecten – op de vloer actief is. Als de sluier hardnekkig is, moet de procedure meerdere malen worden herhaald. Op gladde/gepolijste oppervlakken wordt het gebruik van een groene walspad (hogere hardheidsgraad) geadviseerd; op gehouwen/gestructureerde oppervlakken de rode standaardborstel resp. de oranje gekleurde borstel met verschillend hoogteprofiel van de borstels.

Bij een vloer die niet gevoelig is voor zuren, zoals graniet, kan in een zogenaamde tweestapsmethode worden gewerkt. Dat betekent dat de zuurhoudende reinigingsvloeistof allereerst zonder afzuiging op de vloer wordt aangebracht. Tijdens een inwerktijd van ca. vijf minuten wordt het oppervlak met de schrob-/zuigmachine en walsborsteltechniek meerdere malen kruiselings geschrobd. In de daaropvolgende tweede stap wordt het vuile water weggezogen. Ter afsluiting wordt voor de neutralisatie de vloer met schoon water nagespoeld.

Renovatie van kalkhoudend steen

Renovatie van kalkhoudend steen

Voor de renovatie van kalkhoudend steen zoals marmer is de laatste jaren het polijsten met diamantpads steeds populairder geworden: in twee tot drie werkstappen met diamantpads van verschillende korrelgrootte (grof, middel, fijn) moet de vloer zo'n 10 tot 15 keer met een eenschijfsmachine of een schrob-/zuigmachine met discborstelkop worden bewerkt om het oorspronkelijke glanzende uiterlijk te herstellen. Daarbij wordt geen reinigingsmiddel gebruikt, alleen maar schoon water. Tussen de werkstappen door moeten de pads van kalkafzetting worden ontdaan, door ze grondig te spoelen.<br />Vooraf wordt een basisreiniging aangeraden, om vuil of gevormde lagen reinigingsmiddel evenals kalkvlekken en cementsluier veilig te verwijderen.

Oude glans doen herleven: kristallisatie

Door geregeld belopen ontstaan op gepolijste stenen vloeren als Carrara-marmer door de loop van tijd krassen en groeven en ook de glans heeft er onder te lijden. De vloer ziet er niet meer uit en wordt mat. Tegelijkertijd wordt hij ook steeds sneller vuil, waardoor hij steeds vaker schoongemaakt moet worden. Om deze trend tegen te gaan en de oorspronkelijk glans weer terug te laten komen, is een kristallisatie vereist. Daarvoor bestaan twee methodes, waarvan de keuze afhangt van de gewenste mate van glans van het oppervlak.

De voordelen van kristallisatie

Door de kristallisatie wordt een glanzend uiterlijk bereikt: het ziet er schoon uit en het karakter van de steen blijft behouden. Bovendien vindt verharding en verdichting van het oppervlak plaats in het microgebied, hetgeen gepaard gaat met een hogere slijtvastheid. Verder blijft het oppervlak ademend, zodat restvocht kan verdampen.

Het resultaat daarvan:

  • oppervlaktekwaliteit blijft langer goed,
  • wordt minder snel weer vuil,
  • wezenlijk efficiëntere onderhoudsreiniging,
  • een gelijkblijvende hoge reinigingskwaliteit
  • economischer tijdens de reiniging en het onderhoud.

Andere methoden voor glanzende natuurstenen vloeren

Methode 1: hoogglans door gebruik van eenschijfstechniek en kristallisatiepoeder

Voor alle kalkhoudende en hoogglanzende vloeren wordt het gebruik van een hoogglanskristallisatiepoeder met gebruikmaking van een eenschijfsmachine geadviseerd. Door deze behandelwijze krijgt de vloer een 'waterglans'. Tegelijkertijd wordt hij ook beter beschermd tegen slijtage. Bovendien worden de kleuren en de tekening benadrukt. En: de onderhoudsreiniging van behandelde vloeren is eenvoudiger uit te voeren. Bij het juiste onderhoud blijft de hoogglans gedurende lange tijd behouden.

 

Voorbereiding:

bij deze kristallisatieprocedure is het gebruik van een langzaam lopende eenschijfsmachine (180 omw/min) een goede keus. Verder zijn een extra gewicht, een padhouder, een kristallisatiepad en een sproeifles voor het natmaken van het kristallisatiepoeder nodig.

Werkstappen:

  1. Allereerst moet er een basisreiniging van de vloer worden uitgevoerd, waarbij glanslagen, onderhoudslagen en vuilopbouw worden verwijderd. Dit gebeurt volgens de bekende methode. Vervolgens wordt de gereinigde vloer met schoon water geneutraliseerd waarna hij moet opdrogen.
  2. Op de schoongemaakte en gedroogde vloer wordt een gelijkmatige laag hoogglans-kristallisatiepoeder gestrooid (30  g/m²) en vervolgens met een spuitfles zorgvuldig wat water toegevoegd.
  3. Met de kristallisatiepad (zilver) wordt het mengsel ingewerkt tot er een soort crème ontstaat.
  4. Vervolgens met de pad het kristallisatiemengsel net zo lang bewerken tot al het materiaal uitgewreven is en er een gelijkmatige glans is ontstaan.
  5. Daarna de materiaalresten – met name uit de voegen – met de eenschijfsmachine, de schrobborstel en veel water wegborstelen en met een nat-/droogzuiger weghalen. Zo nodig nawissen met een breedwisser.
     

De oppervlakteprestatie ligt bij deze methode tussen de 10 –15 m²/u.

Methode 2: matte glans door wasvrij, echt fluorsilicaat en walsborsteltechniek

Deze alternatieve kristallisatiemethode is geschikt voor plaatsen waar een matte glans voldoende is en hogere oppervlakteprestaties vereist zijn. De vloer waarop de kristallisatie moet plaatsvinden mag niet gecoat zijn of bewerkt met onderhoudsmiddelen. Als dat wel het geval is, moet er eerst een basisreiniging worden uitgevoerd of de laag worden verwijderd.

Werkstappen:

  1. Vast gemonteerde objecten afdekken in verband met stofvorming.
  2. Eventuele basisreiniging van de vloer in de tweestapsmethode.
  3. Met een pompsproeier in gedeeltes (10 ml/m²) een vloeibaar kristallisatiemiddel op de droge vloer aanbrengen.
  4. Het kristallisatiemiddel gelijkmatig verdelen met een trekker of een breedwisser.
  5. De behandelde oppervlakken direct inwerken met de schrob-/zuigmachine met groene discborstel.
  6. Meerder malen langzaam bewerken met volledige druk tot er glans ontstaat.
  7. Afspoelen met schoon water en witte discborstel (zacht) om het stof te verwijderen dat zich bij de kristallisatie heeft gevormd.
     

De oppervlakteprestatie bij deze methode ligt, afhankelijk van de werkbreedte van de schrob-/zuigmachine, tussen de 100 en 350 m²/u. Hierdoor is deze kristallisatieprocedure bijzonder efficiënt en economisch.

Het proces is ook bijzonder geschikt voor gestructureerde, gehouwen kalkhoudende natuurstenen vloeren, omdat de walsborstels zelfs in de oneffenheden dringen en het kristallisatie-effect teweeg brengen.

Overzicht gangbare natuurstenen vloeren

Le granit est une roche profonde, composée principalement de feldspath (60 %) et de quartz (30 %), avec principalement des couleurs blanc-gris, rougeâtre et brunâtre et des taches noires. La pierre a une structure à grain fin à gros et est très dure. En règle générale, il est poncé et posé de manière finement polie - plus récemment également sous une forme sculptée. Le granit est insensible à tous les détergents habituels.

Granit

Dit stollings- en afzettingsgesteente bestaat uit kwarts en min of meer ontlede veldspaat met een schilferige structuur.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen gneis-mica-leisteen en leisteen, waarbij de laatste bestand is tegen de gebruikelijke reinigingsmiddelen. Sterk zuurhoudende reinigingsmiddelen kunnen vlekken veroorzaken. Maar ook sterk alkalische middelen laten de vloer "bloeden". Leistenen vloeren kunnen worden behandeld met leisteenolie om het speciale karakter met zijn matte glans te behouden. De olie kan met de walstechniek en zachte polijstborstel uitgewreven worden.

Ardoise

Marmer wordt gewonnen door het met dynamiet in grote blokken uit zijn natuurlijke omgeving te halen en het daarna in de gewenste vorm te bewerken. Marmer behoort tot de middelharde natuurlijke gesteenten die door omzetting van kalksteen onder invloed van druk en temperatuur ontstaan (metamorf gesteente). De structuur is zeer dicht en fijn- tot grofkorrelig. Door de inwerking van mineralen en metaaloxiden tijdens het vormingsproces heeft marmer verschillende kleuren en structuren, waarbij het kleurenspectrum varieert van zuiver wit, zoals het Carrara-marmer uit Toscane, via zilver, zwart, rood en groen tot geelbruin en violetblauw. Daarbij – bekend om zijn glans – kan marmer worden gepolijst en is het door zijn vorstbestendigheid ook geschikt voor gebruik buitenshuis. Maar meestal wordt het gebruikt op vloeren binnenshuis: de steen wordt in platen, dicht tegen elkaar, gelegd in gepolijste of gesatineerde vorm, waarbij de voegen worden aangepast aan het kleurpatroon. Marmer is niet geschikt voor gebruik in de keuken of sanitaire ruimtes, omdat het steen door zijn kalkbasis gevoelig is voor zuren en dranken als cola of mineraalwater. Daarnaast kunnen zuurhoudende reinigingsmiddelen beschadigingen aan het materiaal veroorzaken.

Marbre

De zoetwaterkalksteen is ontstaan door het neerslaan van calciet uit zeer kalkrijke bronnen. Hij bestaat daarom voor bijna 100 procent uit kalk, dat door ijzeroxidatie in kleur min of meer varieert van crèmekleurig via geelachtig tot lichtbruin. Bovendien onderscheidt hij zich door de levendige structuur met vele kleine poriën die vaak samengevoegd zijn tot ketens. Hij is zowel geschuurd als getrommeld te vinden en kan gepolijst of gekristalliseerd worden. Het materiaal is zeer gevoelig voor zuur.

Travertin

Dit zijn beide afzettingsgesteentes. Ze behoren tot de familie van kalkgesteentes en zijn daarom zacht en gevoelig voor zuur. Het kleurenpalet loopt van geelachtig wit via geelachtig grijs naar roodachtig geel. Het materiaal is rijkelijk gevlamd en bevat veel fossielen. De vloerplaten zijn er in onbewerkte, halfgeschuurde of gepolijste varianten.

Dalles Jura et Solnhofen

De juiste producten voor al je toepassingen